Shkrimtari arbëresh: Shqipja po flitet nga pak fëmijë. Thirrja për të mbajtur gjuhën gjallë!

Mario Caliva, i cili njihet si shkrimtari që ia ka dedikuar karrierën e tij kulturës arbëreshe ka folur për arbëreshët në Itali.

I pyetur për profesionin e tij, Mario tregoi rëndësinë e pasionit përtej punës.

“Për mua shkrimi dhe puna për të mbajtur gjallë gjuhën tonë është një mënyrë për t’u përjekur për të dhënë një kontribut”, tha ai.

Caliva shpreh shqetësimin se gjuha arbëreshe po flitet nga pak fëmijë, duke vështirësuar kështu mbajtjen gjallë të shqipes. Megjithatë ai beson se arbëreshët do të rezistojnë me të njëjtin pasion siç e bëjnë prej 500 vitesh.

“Fatkeqësisht afër Palermos, në Siçili kemi një rënie demografike, dhe rrjedhimisht më pak fëmijë flasin gjuhën shqipe.

Na duhet të përpiqemi dhe nëse është e vështirë të ndryshojmë trendin, dhe të vazhdojmë të rezistojmë siç kemi bërë për më shumë se 500 vjet.

Të mbahet gjallë një kulturë është një gjë shumë e rëndësishme. Pra kur lind puna krijuese për të vazhduar një histori, arsyet janë më të thella dhe shkojnë përtej provimit masiv artistik me të cilin shoqëria jonë është e mbushur”, theksoi Mario Caliva për Ora News.

Arbëreshët e Palermos
Arbëreshët e Siçilisë janë nga Shqipëria, Epiri dhe, nga diasporat e njëpasnjëshme shqiptare, nga Morea (Peloponnese), ata banojnë kryesisht në bregdetin e Siçilisë perëndimore, midis maleve të Sicanisë dhe maleve të Piana degli Albanesi, në provincën e Palermos.

Popullata shqiptare e Italisë u vendos në mërgim në këto territore nga shekulli i pesëmbëdhjetë deri në shekullin e tetëmbëdhjetë, pas vdekjes së heroit kombëtar Gjergj Kastriotit Skënderbeut, i cili për më shumë se dy dekada kishte refuzuar Perandorinë Osmane, dhe për t’i shpëtuar sundimit Turko-myslimane që shpejt pushtuan Ballkanin.

Në përgjithësi ata rindërtuan fshatrat e para-ekzistues, në raste të tjera ata ndërtuan tërësisht të reja (p.sh. Piana degli Albanesi). Në Siçili, si në kontinent, arbëreshët mbanin sistemin e tyre politik, fetar, por edhe gjuhësor dhe kulturor, duke patur një pavarësi të caktuar nga territori.

Shqiptarët në Itali u njohën nga Shteti Italian si një pakicë gjuhësore etnike më 15. 12. 1999, bazuar në ligjin kornizë nr. 482. Vetëm kohët e fundit ka marrë njohje juridike në nivelin evropian, kombëtar dhe rajonal si një pakicë gjuhësore, me mundësinë e mësimit të gjuhës së vet shqipe në shkollat ​​fillore dhe të mesme, përveç përdorimit të saj zyrtar në vendet e administratës publike, biblioteka, banka, etj. etj

Administrata komunale e Piana degli Albanesi ka përdorur shenja rrugore dhe dokumente zyrtare në shqip për dekada, së bashku me italishten. Gjuha shqipe në këtë komunë njihet plotësisht dhe përdoret si gjuhë zyrtare brenda administratave lokale dhe shkollave të detyrueshme, dhe historikisht përdoret si gjuhë kryesore nga institucionet fetare.

Gjuha shqipe përdoret gjerësisht në komunitetet e Piana degli Albanesi dhe Contessa Entellina edhe në radio private (p.sh. Radio Hora, Radio Jona, Radio Kundisa) dhe në disa revista dhe revista periodike (p.sh. Fiala dhe t’In Zoti, Lajmtari i Arbëreshvet , Jeta Arbreshe, Mondo Albanese, Biblos, Mirë Ditë).

Fatmirësisht, pavarësisht nga dallgët e kohës dhe represioni asimilues, arbëreshët të emigruar që pesë shekuj më parë në Itali ruajnë traditën, kulturën dhe simbolet arbërore të cilët identifikohen kudo që shkojnë se janë Arbëresh, Shqiptarë.