Që nga mosha 7 vjeçare mund të zbulohet nëse një fëmijë do të rritet me demencë

Makthet e vazhdueshme nga mosha shtatë vjeç mund të parashikojnë demencën më vonë, sugjeron një studim.

Ata gjithashtu kanë shtatë herë më shumë gjasa për t’u diagnostikuar me Parkinson.

Shkencëtarët thanë se tmerret e natës në fillim të jetës mund të prishin gjumin, gjë që me kalimin e kohës rrit grumbullimin e proteinave të dëmshme në tru që mund të shkaktojnë çmenduri.

Zvogëlimi i gjasave të fëmijëve për të vuajtur ankthe – qoftë me dritë nate, një rutinë të qëndrueshme ose duke u dhënë atyre një lodër të mbushur për t’u përqafuar – mund të ketë përfitime të mëdha afatgjata për trurin e tyre.

Shkencëtarët e kanë ditur prej kohësh  ëndrrat e këqija në mes të jetës dhe në moshë të madhe mund të jenë një shenjë paralajmëruese e rënies njohëse.

Por ky studim, sugjeron se lidhja shtrihet në fëmijërinë e hershme.

Të dhënat gjurmuan fëmijët e lindur në javën që fillon më 3 mars 1958, në Angli deri në ditëlindjen e tyre të 50-të në 2008.

Nënat u pyetën nëse fëmijët e tyre kishin ‘ëndrra të këqija ose tmerre të natës’ në tre muajt e fundit kur ata ishin shtatë dhe 11 vjeç.

Fëmijët, prindërit e të cilëve thanë se kishin makthe gjatë natës në të dyja momentet, u përkufizuan se kishin makthe të vazhdueshme.

Për krahasim, në mesin e 5,470 që nuk patën makthe, vetëm 199 – ose 3.6 përqind – vazhduan të zhvillonin demencë.

Por rezultatet treguan se ata me ëndrra të këqija të vazhdueshme kishin 76 për qind më shumë gjasa për të zhvilluar dëmtime njohëse dhe 640 për qind më shumë gjasa për të zhvilluar Parkinson.

Ky model ishte i ngjashëm si për djemtë ashtu edhe për vajzat.

Nuk ishte e qartë pse ëndrrat e këqija mund të ishin një shenjë paralajmëruese e demencës dhe Parkinsonit.

Por hulumtimet e mëparshme e kanë lidhur atë me ndryshimet në strukturat e trurit që e vendosin dikë në rrezik më të lartë të sëmundjes njohëse.

Të tjerë kanë sugjeruar se ata që përballen me ëndrra të këqija kanë cilësi të dobët të gjumit, gjë që mund të çojë në një grumbullim gradual të proteinave të lidhura me demencën.

Demenca është një term ombrellë për rënien njohëse. Alzheimer është forma më e zakonshme e sëmundjes.

Shkencëtarët nuk janë të qartë për shkakun, por është lidhur me një grumbullim të proteinave toksike në tru.

Rritja e niveleve të obezitetit, diabetit dhe stilit të jetesës sedentare janë lidhur të gjitha me rritjen e rasteve.