Momenti i duhur është tani – një shans evropian për Serbinë dhe Kosovën
Udhëheqësit tanë – presidenti francez Emmanuel Macron, kancelari gjerman Olaf Scholz dhe kryeministrja italiane Giorgia Meloni – na kanë ngarkuar me detyrën t’i ofrojmë mbështetjen tonë përfaqësuesit të lartë të BE-së, Josep Borrell, dhe emisarit të posaçëm të BE-së, Miroslav Lajçak, në arritjen e një hapi të madh përpara në normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet Serbisë dhe Kosovës.
Pse është kaq e rëndësishme për vendet tona? Dhe pse po përfshihemi tani në një dialog në të cilin të dyja palët kanë ngecur për kaq shumë vite?
Arsyeja është se e ardhmja e Serbisë dhe e Kosovës , si dhe e gjithë rajonit të Ballkanit Perëndimor, është në Bashkimin Evropian dhe ne duam t’ju mbështesim sa më fuqishëm në rrugën tuaj drejt anëtarësimit në Union.
Evropa është në një udhëkryq. Me sulmin e saj brutal ndaj Ukrainës fqinje, Rusia i ka kthyer një luftë në një shkallë më të gjerë kontinentit tonë. Një pjesë e përgjigjes sonë ndaj kësaj goditjeje të papranueshme ndaj rendit evropian të sigurisë është të punojmë edhe më shumë për të forcuar dhe përfshirë shtëpinë tonë evropiane. Për gjashtëshen ballkanike që nisën në rrugën e integrimit evropian, duhet të bëjmë një përpjekje shtesë për të hequr pengesat nga e kaluara që u penguan.
Pengesa më e dukshme është çështja e pazgjidhur e marrëdhënieve ndërmjet Serbisë dhe Kosovës, e cila gjithashtu paraqet një rrezik sigurie për Evropën. Ngjarjet që pamë në fund të vitit të kaluar na shqetësuan shumë. Bllokada, dhuna, kërcënimet dhe retorika nacionaliste e komplikojnë shumë jetën e përditshme të qytetarëve në veri të Kosovës.
Ai destabilitet në të cilin jemi vazhdimisht në prag të përshkallëzimit të dhunës duhet të marrë fund. Duhet të marrë fund sepse me të drejtë qytetarët e Evropës pyesin se si Serbia dhe Kosova do të ulen ndonjëherë në të njëjtën tryezë në Bruksel si miq dhe partnerë kur janë anëtarë të Bashkimit Evropian? Si mund t’i bindim qytetarët tanë se ofrimi i mbështetjes për Serbinë dhe Kosovën është një ide e mirë?
Kjo situatë duhet të marrë fund sepse investitorët nga vendet tona ndjekin lajmet dhe pyesin veten nëse ia vlen të investohet në këtë rajon. Çfarë duhet t’u themi atyre nëse flakët e një konflikti të ri tashmë po digjen?
Por mbi të gjitha kjo situatë duhet të marrë fund sepse qytetarët e Kosovës dhe Serbisë meritojnë një të ardhme më të mirë. Një e ardhme në të cilën do të kapërcehen përfundimisht mosmarrëveshjet që paralizojnë të dy vendet. Kjo e ardhme hap rrugën për ndërtimin e marrëdhënieve miqësore, bashkëpunimin rajonal dhe një treg të vetëm. Dhe kjo e ardhme, në fund, i hap rrugën realizimit të premtimit të dhënë për të gjitha vendet e Ballkanit Perëndimor , që është anëtarësimi në Bashkimin Evropian si partnerë të barabartë, sapo të plotësojnë kriteret. Mundësia për të nisur atë të ardhme është tani.
Kjo është arsyeja pse ne propozuam një projekt-marrëveshje të re dhe të qëndrueshme për marrëdhëniet ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, e cila u miratua nga të gjithë anëtarët e BE-së dhe që mbështetet aktivisht nga liderët tanë dhe partnerët tanë amerikanë.
E mirëpresim sinjalin e fortë dhe inkurajues që presidenti Vuçiq dhe kryeministri Kurti dërguan nga Brukseli më 27 shkurt kur pranuan tekstin e draftit. Ajo marrëveshje tani duhet të realizohet sa më shpejt që të jetë e mundur me krijimin e një udhërrëfyesi konsistente për zbatimin e saj.
Qëllimi i negociatave kyçe të ardhshme nuk është të komplikojë atë që tashmë është rënë dakord, por më tepër të inkurajojë hapa konkretë drejt realizimit të saj. Ajo që të dyja palët duhet të shmangin është të riinterpretojnë fjalën e dhënë, sepse duke e bërë këtë ata do të shpërdoronin këtë mundësi unike dhe do të rrezikonin të bllokonin rrugën drejt anëtarësimit në BE.
Kosova duhet të përmbushë premtimin e saj për mbrojtjen e komunitetit serb, duke marrë masa për themelimin e Asociacionit/ Bashkësisë së komunave me shumicë serbe dhe duke ofruar garanci për një nivel të lartë të mbrojtjes së trashëgimisë fetare dhe kulturore serbe.
Serbia duhet të pajtohet me faktin se Kosova është një vend fqinj që ka perspektivën e saj evropiane dhe vendin e saj në bashkësinë ndërkombëtare.
Koha nuk është në anën tonë. Dhe më e rëndësishmja, moti nuk është në favor të Kosovës dhe Serbisë. Duhet të jemi në nivelin e detyrës dhe përgjegjësisë, të vetëdijshëm për imperativat e momentit të caktuar. Dështimi do të kishte pasoja.
Fakti është se kërkon mençuri dhe cilësi udhëheqëse nga të dyja palët, si dhe qasje të përgjegjshme të të gjithë aktorëve politikë në Serbi dhe Kosovë, por është e realizueshme. Tani është koha e duhur! Si miq të Kosovës dhe si miq të Serbisë, ju premtojmë t’ju mbështesim në rrugën drejt Bashkimit Evropian .
Shkrimi është botuar në gazetën serbe “Blic”
/Shqip.com
