CCN: Pasojat e tërmetit në Siri janë “një krizë në një krizë”

Për shumë nga viktimat siriane të tërmetit shkatërrues që goditi Turqinë dhe Sirinë të hënën, kjo është vetëm e fundit në një seri tragjedish prej një dekade.

Tërmeti me magnitudë 7.8 goditi në orët e para, duke vrarë më shumë se 5000 njerëz në të dy vendet dhe duke lënë mijëra të tjerë të plagosur. Ky ishte tërmeti më i fortë i regjistruar në Turqi në 84 vjet e fundit.

Në Siri, shumica e viktimave ishin në veriperëndim të vendit, kryesisht në qytetet Alepo, Hama, Latakia dhe Tartus, sipas agjencisë shtetërore të lajmeve, SANA.

Ky rajon tashmë po luftonte për të rindërtuar infrastrukturën jetike të dëmtuar rëndë nga bombardimet e vazhdueshme ajrore gjatë luftës civile të vendit, të cilën Kombet e Bashkuara vlerësojnë se kanë marrë 300,000 jetë që nga viti 2011.

Është një “krizë në krizë”, tha El-Mostafa Benlamlih, rezident i OKB-së dhe koordinatori humanitar në Siri, për CNN.

“Infrastruktura është gjymtuar nga situata, lufta e kështu me radhë”, tha ai. “Ato qytete janë qytete fantazmë… Shumë njerëz janë shumë të frikësuar. Ata nuk duan të kthehen në shtëpitë e tyre. Nëse mund t’i quajmë shtëpi në këto raste. Ato ndonjëherë janë rrënoja”.

Grupi vullnetar i shpëtimit të Mbrojtjes Civile të Sirisë, i njohur zakonisht si Helmetat e Bardha, postoi në Twitter se qindra familje ishin nën rrënojat e ndërtesave të shembura në veriperëndim të vendit.

Më shumë se 900 njerëz kanë vdekur në zonë, tha ajo, duke shtuar se numri pritet të rritet.

Khalil Ashawi, një fotoreporter me qendër në qytetin Jindiris në provincën veriperëndimore të Sirisë, Allepo, i tha CNN se ai nuk kishte parë skena kaq “katastrofike” sa ajo e së hënës në dhjetë vitet që kaloi duke mbuluar luftën atje.

“Në të gjitha vitet që kam mbuluar luftën këtu, nuk kam parë kurrë diçka të tillë”, tha ai. “Është një fatkeqësi. Paramedikët dhe zjarrfikësit po përpiqen të ndihmojnë, por fatkeqësisht ka shumë për ta për t’u marrë. Ata nuk i përballojnë dot të gjitha”.

Prindërit e tij, të cilët jetojnë në qytetin turk Antakya, janë të zhdukur, tha ai. Edhe ai qytet pësoi dëme të konsiderueshme.

Kombet e Bashkuara thanë të martën se ndihma e saj ndërkufitare në Siri ishte ndërprerë përkohësisht për shkak të dëmeve të shkaktuara nga tërmeti.

Ndihma u pengua për shkak të “sfidave në rrugë – veçanërisht rrugës nga Gaziantep në qendrën tonë të transportit në Hatay”, tha për CNN Madevi Sun-Suon, zëdhënës i Zyrës së Kombeve të Bashkuara për Koordinimin e Ndihmës Humanitare (OCHA).

Gjysmëhëna e Kuqe Arabe Siriane, me bazë në Damask, tha të martën se nuk ka aftësinë për t’u marrë me shkatërrimin e lënë nga tërmeti.

“Ne ishim në çdo vend pas tërmetit, por nuk kemi pajisje, nuk kemi makineri të rënda”, tha presidenti i saj Khaled Hboubati në një konferencë shtypi në Damask. “Numri i të vdekurve do të rritet… ka ende ndërtesa që shemben në Aleppo dhe Latakia”, tha Hboubati.

Gjysma e popullsisë 4.6 milionëshe të Sirisë veriperëndimore janë dëbuar nga shtëpitë e tyre nga konflikti, me 1.7 milionë që tani jetojnë në tenda dhe kampe refugjatësh në rajon, sipas agjencisë së fëmijëve të Kombeve të Bashkuara, UNICEF. Vitin e kaluar, agjencia raportoi se 3.3 milionë sirianë në zonë ishin të pasigurt ushqimor.

Disa pjesë të Sirisë veriperëndimore, duke përfshirë Idlib, janë ende të kontrolluara nga rebelët anti-qeveritar.

Gjatë fazave të hershme të luftës, Alepo dhe Idlibi ishin gjeografikisht dhe ekonomikisht jetike për presidentin sirian Bashar Al Assad si qendra tregtare dhe tregtare. Por që nga viti 2012 e tutje, Idlibi, i cili ka një kufi me Turqinë dhe aktualisht mbahet nga rebelët e mbështetur nga Turqia, u bë objektivi i bombardimeve rutinë ajrore nga aleanca ushtarake e Sirisë me Rusinë.

Në vitin 2019, ushtria siriane nisi një ofensivë të re në provincë, me mbështetjen ajrore të ushtrisë ruse, duke zhvendosur rreth një milion njerëz nga shtëpitë e tyre. Sipas Human Rights Watch, më shumë se një mijë civilë vlerësohet të jenë vrarë gjatë operacionit ushtarak 11-mujor. Një armëpushim u njoftua në mars 2020, por bombardimet kanë rifilluar që atëherë.

Shumë nga familjet që u bënë viktima të atyre fushatave të bombardimeve u përballën me mjerim të mëtejshëm të hënën.

“Një nga kolegët e mi, me të cilin kam punuar për më shumë se pesë vjet, u vra rreth dy vjet më parë në sulmet ajrore ruse. Mësova sot se e gjithë familja e tij, gruaja dhe fëmijët e tij, të gjithë vdiqën sot kur ndërtesa e tyre u shemb”, tha Dr. Mostafa Edo, drejtor i OJQ-së me qendër në SHBA, MedGlobal, i cili jeton në Idlib.

Ai tha për CNN se spitalet në qytet janë të mbingarkuar dhe të papajisur keq, me mungesë të furnizimeve si pllaka ortopedike për të trajtuar frakturat. Nga ndërprerjet e energjisë po vuajnë edhe spitalet. Duke u mbështetur më parë në energjinë nga Turqia, ata tani përdorin gjeneratorët e energjisë për të cilët karburanti është në mungesë.

“Të mbijetuarit (po) flenë në rrugë në të ftohtë të ftohtë”, tha ai.

Shumë kanë frikë se efektet e tërmetit do të godasin më së shumti ata që jetojnë në zonat e kontrolluara nga rebelët, pasi regjimi tradicionalisht ka përdorur izolimin për të gjymtuar infrastrukturën lokale.

Grupi i shpëtimit vullnetar, Mbrojtja Civile e Sirisë, i njohur zakonisht si Helmetat e Bardha, e shpalli zonën e tërmetit një zonë fatkeqësie të hënën dhe i bëri thirrje komunitetit ndërkombëtar të ndihmojë në përpjekjet e shpëtimit dhe ndihmës dhe të ushtrojë presion mbi regjimin sirian dhe Rusinë “për të siguruar nuk ka asnjë bombardim të zonave të prekura”.

Tanya Evans, Drejtoresha e Komitetit Ndërkombëtar të Shpëtimit në Siri, e përshkroi tërmetin në një deklaratë si “një goditje tjetër shkatërruese për kaq shumë popullsi të cenueshme që tashmë po luftojnë pas vitesh konflikti”.

Ajo paralajmëroi se mijëra njerëz janë të ekspozuar pasi temperaturat bien nën zero. “Shumë persona në Sirinë veriperëndimore janë zhvendosur deri në 20 herë”, tha ajo, “dhe me objektet shëndetësore të tendosura përtej kapacitetit, edhe para kësaj tragjedie, shumë nuk kishin akses në kujdesin shëndetësor për të cilin kishin nevojë në mënyrë kritike”. /CNN