Si do ta ndihmonin avionët luftarakë F-16 Ukrainën kundër Rusisë?

Çfarë është F-16?

F-16 Fighting Falcon është një avion luftarak i lehtë që u projektua fillimisht shumë kohë më parë. Ajo së pari hyri në shërbim në vitin 1979, dhe u përdor shumë nga forcat ajrore të SHBA në të dy luftërat e Irakut dhe në Afganistan.

Fillimisht i ndërtuar nga SHBA në një konsorcium me Belgjikën, Danimarkën, Holandën dhe Norvegjinë. Avioni, i cili mund të lëvizë dy herë më shumë se shpejtësia e zërit, u bë një nga avionët ushtarakë më popullorë të të gjitha kohërave dhe mbetet gjerësisht në përdorim. Lockheed Martin, prodhuesi i SHBA, thotë se ka më shumë se 3,000 F-16 në shërbim në 25 vende.

Sot, megjithatë, ajo është zëvëndësuar nga F-35, por është ende duke u prodhuar për shitje nga Lockheed në Karolinën e Jugut. Kjo sepse është më e lirë – që kushton në dhjetëra milionë – dhe për shkak se SHBA nuk jep gjithmonë leje eksporti për avionin më modern, raporton The Guardian.

Pse i do Ukraina?

Ukraina kishte një forcë të vogël ajrore të avionëve të standardit sovjetik në fillim të luftës, që arrinin në rreth 120 avionë të aftë për luftë sipas thinktank IISS. Ky numër është pakësuar ndërsa lufta ka vazhduar, ndonse, në mënyrë të jashtëzakonshme, bazuar në numrin e avionëve rusë dhe të mbrojtjes ajrore, ekspertët thonë se Ukraina mban një aftësi të kufizuar ajrore. Por me kalimin e kohës, forcat e saj ajrore duhet të rimbushen.

Një veçori kurioze e luftës në Ukrainë ka qenë përdorimi relativisht i kufizuar i fuqisë ajrore. Mbrojtjet kundërajrore të Rusisë konsiderohen efektive, ndërsa Moska ka qenë shumë ngurruese të rrezikojë forcat e saj ajrore përtej vijës së frontit, pasi edhe ajo dëshiron të minimizojë humbjet. Ish gjenerali i forcave ajrore të SHBA Filip Breedlove e ka përshkruar gjendjen ajrore si një “mohim të ndërsjelltë”.

Megjithatë, Kievi po planifikon një ofensivë në pranverë, duke u përgatitur në të njëjtën kohë t’i rezistojë përpjekjeve të vetë Moskës për të thyer bllokimin e tanishëm ushtarak. Pavarësisht nga rreziku, shpresa e saj është që skuadronët e avionëve të shpejtë të përdoren për të mbështetur një përparim, ose më së paku të ndihmojnë në zbehjen e një sulmi masiv rus.

Çfarë është mendimi i tanishëm i perëndimit?

Ukraina së pari duhet të bindë perëndimin t’i japë asaj disa F-16, por, presidenti i SHBA, Joe Biden tha jo, të paktën për tani. Kjo e bën të pamundur shanset për një furnizim të shpejtë të avionëve luftarakë, por mendjet kanë ndryshuar më parë mbi municione të tjerë, të tillë si tanket dhe nuk është e qartë se tema është debatuar siç duhet brenda sistemit të SHBA.

Megjithatë, qëndrimi i Shtëpisë së Bardhë është kritik. SHBA ka kontroll mbi avionët e ri-eksportuar dhe asnjë vend nuk do të dëshirojë të jetë jashtë hapi me Uashingtonin, bazuar në shqetësimet rreth ndonjë hakmarrjeje të mundshme ruse.

Një nga vendet më dashamirëse për të ndihmuar Ukrainën për të përftuar F-16, Polonia, theksoi të hënën se do të veprojë vetëm në bashkëpunim me aleatët e NATO-s. Britania dhe Gjermania kanë përjashtuar gjithashtu dërgimin e avionëve luftarakë në ditët e fundit.

Megjithatë, Franca, e cila bën avionët e saj luftarakë, duket se ka një mendje më të hapur. Presidenti Emmanuel Macron tha të hënën se furnizimi i tyre nuk ishte tabu për aq kohë sa nuk mund të konsiderohej i shkallëzuar dhe ata nuk u përdorën për të synuar “tokën ruse”.