Art Jetese

Rezultate premtuese në trajtimin e varësisë nga droga

Fotografi ilustruese
Fotografi ilustruese

Sot, neurostimulimi përdoret për të trajtuar një sërë çrregullimesh, duke përfshirë sëmundjen e Parkinsonit, dridhjet, çrregullimin obsesiv-kompulsiv dhe sindromën Tourette.

Një neurokirurg i Klinikës Mayo dhe kolegët e tij besojnë se një formë e një trajtimi të tillë, i quajtur stimulim i thellë i trurit, është gati të zgjidhë një nga sfidat më të mëdha të shëndetit publik – varësinë ndaj drogës.

“Varësia nga droga është një nevojë mjekësore e madhe, e paplotësuar. Çelësi i trajtimit është ndërprerja e nivelit të këndshëm që vjen me varësinë, gjë që stimulimi i thellë i trurit mund ta bëjë”, thotë Dr. Kendall Lee, i cili me kolegët e tij ka botuar rreth 100 artikuj mbi këtë temë.

“Tani kemi disa studime të hershme që premtojnë të kundërshtojnë rritjen e shpejtë të dopaminës që i bën njerëzit të ndihen të shqetësuar”, tha ai.

Në vitin 2023, një rekord 112,000 njerëz në Shtetet e Bashkuara vdiqën nga mbidoza e drogës, duke përfshirë përdorimin e drogave të paligjshme dhe opioideve me recetë.

Edhe pse ka disa trajtime psikologjike dhe farmaceutike për varësinë, 75% deri në 98% e pacientëve relapsojnë.

“Ajo që është unike për varësinë është se ajo krijon një model vetë-përjetësues në tru. Në thelb, sjellja është përforcuar, duke e bërë atë shumë rezistente ndaj ndërhyrjes”, thotë psikiatri i varësisë në Mayo Clinic, Dr. Tyler Osterle.

Truri është i lidhur për t’i dhënë përparësi kënaqësisë.

Sistemi i shpërblimit të trurit lidh dy rajone të vogla: zonën tegmentale ventrale, e cila çliron dopaminën kimike të ndjenjës së mirë, dhe bërthamën accumbens, e cila kontrollon kujtesën dhe sjelljen.

E para është arsyeja pse ju ndjeni një nxitim kënaqësie pasi kafshoni një hamburger.

Kjo e fundit është arsyeja pse ju lotohet goja sa herë që ndjeni se dikush ndez skarën. Drogat mund ta mbingarkojnë këtë sistem, duke e përmbytur atë me dopaminë dhe duke forcuar lidhjet që nxisin varësinë.

Por, çka nëse mund të lidhni sistemin e shpërblimit?

Nëse droga nuk prodhon më një ndjenjë të lartë kënaqësie, a do të jetë më e lehtë të ndaloni përdorimin e tyre?

Hulumtimet paraprake në modelet e kafshëve dhe te njerëzit sugjerojnë se është e mundur të reduktohet sjellja e kërkimit të drogës duke stimuluar elektrikisht rajonet e trurit që lidhen me shpërblimin.

Rezultatet janë premtuese, por ne ende nuk e dimë se si funksionon.

“Ajo që na nevojitet vërtet është një teknikë që na lejon të shohim se si funksionon truri dhe se si truri ndryshon në përgjigje të stimulimit, në mënyrë që të mund ta përdorim atë informacion dhe të përmirësojmë trajtimin”, thotë inxhinieri biomjekësor nga Klinika Mayo, Dr. r Hojin Shin.

Dr Shin dhe kolegu i tij Dr Yonbae Oh kanë qenë të zënë me idenë e teknikave të reja për të matur kimikatet e trurit – të tilla si dopamina dhe serotonina – në kohë reale.

Eksperimentet e fundit përdorin elektroda të bëra nga fibra fleksibël karboni më të holla se flokët e njeriut, të lidhura me valë me qarqet elektronike, të cilat mund të stimulojnë njëkohësisht neuronet dhe të zbulojnë neurokimikatet.

Studiuesit përdorën inovacionin e tyre për të fituar njohuri të rëndësishme në mekanizmat e stimulimit të thellë të trurit dhe varësisë në një studim paraklinik. Një trajtim eksperimental me stimulim të thellë të trurit pothuajse përgjysmoi rrjedhën e dopaminës në bërthamën accumbens – qendra e shpërblimit të trurit.

Në një studim tjetër, ekipi testoi këtë qasje në një specie brejtësish për varësinë ndaj opiateve. Kur brejtësve iu dha një opioid i fuqishëm, ata panë një rritje të niveleve të dopaminës.

Por kur ata i trajtuan brejtësit me stimulim të thellë të trurit përpara se të jepnin ilaçin, kjo rritje e dopaminës nuk ndodhi kurrë. T

rajtimi eksperimental gjithashtu duket se pengon depresionin e frymëmarrjes, vështirësinë e frymëmarrjes përgjegjëse për shumicën e vdekjeve nga mbidoza e opioideve.

“Të shohësh varësinë si një problem biologjik dhe ta zgjidhësh atë me këto lloj trajtimesh biologjike është një ndryshim paradigme. Ne e dimë se ndërhyrjet standarde të sjelljes ose farmaceutike nuk funksionojnë për të gjithë. Ne e dimë se duhet të bëjmë diçka ndryshe, vërtet ndryshe, për t’i ndihmuar njerëzit të rindërtojnë jetën e tyre”, përfundoi Dr. Osterle.

/Shqip.com