Fundi i rendit botëror – ashtu siç sot e njohim

Është një kohë konfuze për amerikanët kur bëhet fjalë për çështjet botërore.

Qeveria e shpjegoi nga njëra anë pse ishte koha për t’u tërhequr nga Afganistani, por nga ana tjetër tregoi pse është gjithashtu koha për t’u ngritur për Ukrainën, shkruan CNN.

Është një kohë kur amerikanët duan që ushtria e tyre të jetë më pak e angazhuar jashtë vendit.

NATO po ndjen “vapë”. Autokracitë me sy në zgjerim, si Rusia dhe Kina, po bëhen më të guximshme dhe po veprojnë si aleatë.

Epoka e Amerikës – superfuqisë po testohet në mënyra të reja – në të gjithë globin.

Evropa Lindore

Pikërisht 30 vjet pas rënies së Bashkimit Sovjetik, Rusia po manovron për të hyrë më tej në Ukrainë, një nga ish – republikat e saj. Rritja post-sovjetike e NATO-s është pre e presidentit rus Vladimir Putin.

Administrata Biden ka vënë 8500 trupa amerikane në gatishmëri të shtuar për dislokim në Evropën Lindore si një pengesë për Rusinë dhe garanci për vendet e NATO-s.

Evropa Perëndimore

Ndikimi amerikan ka nevojë për mbështetje. Për të bashkuar vendet e NATO-s kundër Rusisë, SHBA po luan gjithashtu rolin e ndërmjetësit të energjisë, duke kërkuar garanci për karburant nga Lindja e Mesme dhe Azia për të zbehur ndikimin e Rusisë si një furnizues kryesor i gazit natyror në Gjermani.

Azia

Kina po teston autonominë e Tajvanit, ishullit të vetëqeverisur që e ka lakmuar prej kohësh, me misione të përsëritura të forcave ajrore afër Tajvanit.

Inkursioni më i madh i tillë këtë vit erdhi një ditë pasi SHBA, së bashku me Japoninë, zhvendosën një flotë me anije të marinës në Detin Filipine si pjesë e një stërvitjeje.

Lindja e Mesme

Bazat që strehojnë trupat amerikane në Irak dhe Siri janë sulmuar këtë vit. Këtë javë, mbrojtjet raketore amerikane Patriot u bashkuan me Emiratet e Bashkuara Arabe për të kapur raketat e lëshuara nga Huthi të Jemenit që synonin bazën ajrore Al Dhafra në Emiratet e Bashkuara Arabe, e cila strehon trupat amerikane.

Dhe pastaj është Irani. Pasi SHBA nën Presidentin e atëhershëm Donald Trump “shpërtheu” marrëveshjen ndërkombëtare që synonte të ndalonte përshkallëzimin bërthamor të vendit, Irani mund të marshojë gjithnjë e më shumë drejt armëve bërthamore.

Roli amerikan

Të gjitha këto situata janë duke u krijuar prej vitesh, por pyetja që lind është: Çfarë roli do të luajë SHBA në të ardhmen?

Përplasja rreth Ukrainës sugjeron që kundërshtarët e SHBA-së ndjejnë dobësi dhe shohin një “hapje” – tani.

“Sfidat e ndërtimit ndaj autoritetit të SHBA-së vijnë në një moment kur ekziston një perceptim i përhapur jashtë vendit se Uashingtoni nuk është fuqia që ishte për gjysmën e dytë të shekullit të 20-të,” shkruan Stephen Collinson i CNN.

Ai shton se “pavarësisht garancive të Bidenit se ‘Amerika është kthyer’, tërheqja kaotike nga Afganistani vitin e kaluar ngriti pyetje në lidhje me kompetencën dhe angazhimin e SHBA-së. Kundërshtarët e SHBA e dinë se amerikanët janë rraskapitur nga 20 vjet luftë jashtë vendit, një faktor që mund t’i shtyjë disa të llogarisin se Uashingtoni mund të lëkundet në detyrimet e tij strategjike për arsye politike.”

Faktori Putin

Putini është i përfshirë drejtpërdrejt ose tërthorazi në shumicën e këtyre çështjeve – nga Ukraina në Siri në Azi.

CNN ka shkruar – javën e kaluar se askush nuk e di me siguri se çfarë kërkon Putini. Por Fiona Hill, një bashkëpunëtore e lartë në Institutin Brookings dhe ish-eksperte e Rusisë në Shtëpinë e Bardhë, bën një argument bindës në The New York Times se ajo e di saktësisht se çfarë kërkon ai, të paktën në aspektin e Ukrainës: Putin “do të dëbojë Shtetet e Bashkuara nga Evropa”.

Ajo shkruan, “Siç mund të thoshte ai: Mirupafshim, Amerikë. Mos lejoni që dera t’ju godasë gjatë daljes”.

Jill Dougherty, një eksperte për Rusinë dhe ish-shefe e zyrës së CNN në Moskë, ishte dakord – për këtë.

“Ata duan një përsëritje të fundit të Luftës së Ftohtë,” tha ajo.

Putin ndjen se fuqia amerikane është në rënie, sipas Hill.

Ai “beson se Shtetet e Bashkuara janë aktualisht në të njëjtën gjendje të vështirë si Rusia pas rënies sovjetike”.

Përplasja e Ukrainës, shkruan Jill, duhet të përballet me forcën e SHBA-së pasi ajo do të jehojë në mbarë botën.

Ajo argumenton se përveç sfidës së NATO-s, agresioni i Putinit në Ukrainë do të kërcënonte “të gjithë sistemin e OKB-së dhe do të rrezikonte marrëveshjet që kanë garantuar sovranitetin e vendeve anëtare që nga Lufta e Dytë Botërore – e ngjashme me pushtimin e Kuvajtit në Irak në vitin 1990, por në një nivel të barabartë shkallë më të madhe”.

Perëndimi nuk është plotësisht i bashkuar për Rusinë

Me gjithë aksionet gjeopolitike, është leva ekonomike e Putinit që ka ngadalësuar unitetin evropian kundër veprimeve të tij.

Ivana Kottasová shkruan për “CNN Business” – nga Londra, se tubacioni nënujor i gazit natyror “Nord Stream 2” nga Rusia, duke anashkaluar Ukrainën dhe në Gjermani, është bërë një pykë në krizën gjeopolitike.

Gjermania nuk është zotuar të armatosë Ukrainën si demokracitë e tjera perëndimore. Ka qenë e ngadaltë përfshirja e tubacionit në bisedat rreth sanksioneve kundër Rusisë.

“Duke pasur parasysh se qëllimi i Rusisë është të ndajë të gjithë, nëse ata po kërkojnë të thyejnë unitetin në Bashkimin Evropian dhe në NATO, ky tubacion ka qenë një anije e mrekullueshme,” tha Kottasová. /Shqip.com