Bazat e huaja ushtarake në Ballkan – Amerikanët bazën më të madhe në Kosovë

Përveç portit dhe historisë së gjatë, qyteti shqiptar i Durrësit së shpejti mund të bëhet i njohur si vendi i një baze të re të NATO-s në rajon – dhe më pas një detare.

Kjo ka qenë pikërisht një nga temat e takimit të fundit mes kryeministrit shqiptar Edi Rama dhe sekretarit të përgjithshëm të NATO-s Jens Stoltenberg, të zhvilluar në selinë e Aleancës në Bruksel.

“Besoj se së shpejti do të kthehemi në Bruksel për të vazhduar negociatat për atë propozim”, tha Rama më parë.

Ajo bazë, siç shprehet ai, do të ishte në portin e ri të Porto Romanos, ku përveç tregtisë dhe tregtisë, “pritet edhe një pjesë ushtarake”, tha për BBC-në (në gjuhën serbe).

Nëse me të vërtetë është formuar, kjo është “një shenjë e shtrëngimit të politikës së NATO-s”, tha për BBC në serbisht Trejsi German, e cila ligjëron sigurinë dhe konfliktet në King’s College në Londër.

Shqipëria është anëtare e NATO-s që nga viti 2009 dhe baza në Durrës me siguri nuk do të jetë qendra e parë ushtarake e Aleancës në atë vend – po bëhet rindërtimi i bazës së vjetër ajrore të Kuçovës.

“Është tërësisht financim i huaj, ndërsa për portin e Durrësit sigurisht që do ta financojmë vetë të gjithë pjesën tregtare dhe kemi ftuar NATO-n të marrë pjesë në financimin e pjesës ushtarake”, tha Rama.

“Nëse e arrijmë, do të jetë diçka që ka një vlerë të jashtëzakonshme strategjike për Shqipërinë, por edhe për vetë aleancën e NATO-s.

Prania e fuqive të huaja në Ballkan në dekadat e fundit nuk ishte aspak e pazakontë, veçanërisht përmes forcave paqeruajtëse gjatë luftërave të viteve 1990, si UNPROFOR në Bosnje .

Shumica e rajonit që atëherë është bërë pjesë e NATO-s – Sllovenia në 2004, Kroacia në 2009, Mali i Zi në 2017 dhe Maqedonia e Veriut në 2020, dhe Aleanca gjithashtu mund të përdorë burimet dhe territorin e tyre, me marrëveshje.

Shtohet pyetja se çfarë bazash dhe lehtësirash përdorin vendet e huaja në rajon?

Kosova

Një nga më të njohurat është baza ushtarake amerikane Bondsteel në Kosovë, e cila përdoret edhe nga forcat paqeruajtëse të KFOR-it.

Bëhet fjalë për bazën e hapur pas luftës në Kosovë në vitin 1998 dhe 1999, kur NATO bombardoi Republikën Federale të Jugosllavisë – më e madhja në Balkkan.

Shkak për ndërhyrjen ushtarake të aleancës së NATO-s ishte përndjekja e shqiptarëve të Kosovës nga forcat e sigurisë serbe.

Baza u emërua sipas James Leroy Bondsteel, një ushtar amerikan që shërbeu gjatë Luftës së Vietnamit, pas së cilës iu dha Medalja e Nderit.

Bondsteel ndodhet afër qytetit Ferizaj, në lindje të Kosovës, jo shumë larg kufirit me Maqedoninë e Veriut.

Ajo mbulon pak më pak se katër kilometra katrorë gjersa është ndërtuar për vendosjen e 7 000 ushtarëve, gjë që e bën atë bazën më të madhe amerikane në Ballkan.