Pse Polonia kërkon 1.3 trilion dollarë nga Gjermania për Luftën e Dytë Botërore?
Më 1 shtator, duke shënuar 83-vjetorin e pushtimit gjerman të Polonisë dhe shpërthimit të Luftës së Dytë Botërore, qeveria polake publikoi një dokument të titulluar “Raport mbi humbjet e mbajtura nga Polonia si rezultat i agresionit dhe okupimit gjerman gjatë Luftës së Dytë Botërore. 1939-1945″.
Kreu i komisionit parlamentar përgjegjës për dokumentin, Arkadiusz Mularczyk, tha se ky raport është një raport mbylljeje dhe hapjeje.
“Ne mbyllim periudhën kur polakët nuk e dinin se çfarë humbjesh kishte bërë Polonia gjatë Luftës së Dytë Botërore. Është gjithashtu një raport i një hapjeje – ne hapim bisedën me Gjermaninë për përgjegjësinë e saj për Luftën e Dytë Botërore”, tha Mularczyk.
Jo shumë kohë pas prezantimit të tij, një zëdhënës i ministrisë së jashtme të Gjermanisë u përgjigj pa mëdyshje: “Qëndrimi i qeverisë gjermane është i pandryshuar, çështja e reparacioneve ka përfunduar”.
Siç raporton mediumi “Kafkadesk”, që mbulon zhvillimet më të fundit nga Evropa Qendrore, për Gjermaninë çështja e reparacioneve është mbyllur sepse Polonia kishte hequr dorë nga dëmshpërblimet e mëtejshme shumë kohë më parë, në vitin 1953.
Çfarë ndodhi në vitin 1953?
Kjo qëndron qartë në kundërshtim me pretendimet e shprehura tani nga qeveria polake. Zëvendësministri i Punëve të Jashtme, Szymon Szynkowski argumentoi se raporti tregon se detyrimi i kompensimit të Gjermanisë nuk ka skaduar, se deklarata e bërë në 1953 kishte të paktën tre defekte të rëndësishme ligjore.
Më 25 gusht 1953, qeveria e Republikës Popullore Polake hoqi dorë nga pretendimi i saj për reparacione gjermane. Sipas marrëveshjeve të arritura në Potsdam, Polonia duhej të merrte kompensim nëpërmjet Bashkimit Sovjetik, me zyrtarët sovjetikë që pretendonin se 6 miliardë dollarë duhet të zbriteshin nga shuma përfundimtare për shkak të dallimeve në pasuri midis territoreve të humbura në lindje dhe të fituara në perëndim.
Padyshim që Polonia nuk i mori të gjitha paratë që i takonin fillimisht. Madje ka zëra që argumentojnë se duhej të paguante ekstra për dëmshpërblimet për shkak të marrëveshjeve të pafavorshme të bëra me Moskën.
Megjithatë, mbeten pyetje rreth masës në të cilën vendimi për të hequr dorë nga reparacionet e luftës gjermane ishte i vlefshëm. Komiteti i udhëhequr nga Mularczyk ofron dy arsye kryesore kundër legjitimitetit të tij.
Së pari, vendimi u mor nga një autoritet i pasanksionuar – Këshilli i Ministrave, jo Këshilli i Shtetit, i cili ishte i vetmi organ qeveritar i autorizuar për të marrë vendime të tilla. Së dyti, ishte një marrëveshje me Republikën Demokratike Gjermane, jo me Republikën Federale të Gjermanisë, me të cilën Polonia komuniste nuk mbante marrëdhënie diplomatike, por administrata e së cilës merrej efektivisht me çështjen e reparacioneve.
Pak janë të bindur për legjitimitetin e argumenteve të paraqitura nga zyrtarët polakë. Pretendimi i Polonisë kundërshtohet më tej nga “Traktati Dy plus Katër” i nënshkruar në vitin 1990.
Publikimi i raportit mori reagime të ndryshme në Poloni. Shumica pajtohen se disa dëmshpërblime shtesë duhet t’i paguhen Polonisë.
Por figurat e opozitës, së bashku me ekspertët politikë, nxjerrin në pah dështimet e diplomacisë polake për këtë çështje dhe tregojnë për kohën disi të dyshimtë të publikimit të saj, për të cilën ata thonë se ka për qëllim të ringjallë retorikën anti-gjermane për të rritur mbështetjen popullore përpara zgjedhjeve të vitit të ardhshëm.
Shumë komentues besojnë gjithashtu se publikimi i raportit ka për qëllim të shpërqendrojë opinionin publik nga çështjet më të ngutshme ekonomike. Me mundësinë pothuajse zero që Gjermania të pranojë të paguajë, tema megjithatë mund të vazhdojë të jetë në ballë për ca kohë përpara zgjedhjeve të ardhshme parlamentare, të planifikuara për në vjeshtën e vitit 2023./Shqip.com
