Kur arti dëshmon katastrofat sociale e politike, pikturat që përshkruajnë ngjarje historike

Disa piktura për vite me radhë janë bërë imazhet përcaktuese të një katastrofe sociale ose politike.

Me anë të tyre është shprehur gjendja e një shteti apo një shoqërie, pas një lufte apo regjimi të caktuar, BBC ka renditur disa të tilla, që konsiderohen si dëshmi përgjatë historisë.

Piktura grafike e artistit kanadez të Cree, Kent Monkman, “The Scream” (2017).

Përshkruan një skenë kaotike. Nënat mbahen mbrapa nga Policia Mbretërore Kanadeze e Mounties ndërsa ata lundrojnë drejt fëmijëve të tyre, të cilët u janë rrëmbyer nga priftërinjtë katolikë. Ajo skenë përmbledh ankthin e historisë shumë reale të asimilimit agresiv, që pa fëmijët të shkëputur nga familjet e tyre.

Që nga zbulimi i parë në maj, piktura e Monkman është shpërndarë gjerësisht, në postime që pasqyrojnë tërbimin kolektiv të vendit, pikëllimin dhe ndjenjën e urgjencës.

Por The Scream është vetëm një shembull se si, gjatë historisë, veprat e artistëve janë përdorur si mjete ndryshimi. Në disa raste, artistët e kanë bërë veten pjesëmarrës proaktivë për të realizuar veprime dhe ndryshime shoqërore, madje duke shpresuar të nxisin vendimet e politikave.

Në vitin 1937, gjatë Luftës Civile Spanjolle, Franko ftoi Legjionin Nazist Condor të hidhte bomba mbi një qytet të vogël, “Guernica” që ishte simbol i pavarësisë baske.

Në pikturën rrëqethëse të Pikasos, civilët bërtasin nga ankthi, gjymtyrët janë të shpërndara gjithandej. Dhuna dhe dhimbja shprehen përmes kësaj vepre.

Artisti mjeshtër spanjoll, Francisco Goya, ishte një dëshmitar okular grafik i mizorive të kohës dhe pikturës së tij “Third of May 1808”, e cila vazhdon të tronditë pothuajse dy shekuj pas vdekjes së tij, si një kryevepër arti novator dhe si një mjet politik.

Vdekja e Marat (1793) e Jacques-Louis David konsiderohet piktura e parë që ndryshoi opinionin publik në kohë reale, ose aq afër kohës reale sa lejoi ajo ditë. Piktura përshkruan vrasjen e liderit revolucionar dhe gazetarit Jean-Paul Marat, i cili u godit me thikë në vaskën e tij.