Danas: Cili mund të jetë shpërblimi financiar për Serbinë nëse bën marrëveshje me Kosovën?

Detajet e takimit mes presidentit të Serbisë, Aleksandar Vuçiq, dhe ambasadorëve të shteteve të QUINT-it – SHBA, Britania e Madhe, Franca, Italia dhe Gjermania, si dhe shefi i Delegacionit të BE-së – nuk janë bërë të ditura për publikun.

Siç shkruan Danas, Vuçiq njoftoi se qeveria “vazhdon të udhëheqë një politikë të përgjegjshme që ruan paqen dhe interesat kombëtare”.

Ambasadorët i dorëzuan një dokument të përbashkët në të cilin shprehin shqetësimin e tyre për prishjen e mundshme të stabilitetit në rajon dhe para skadimit të afatit për riregjistrimin e automjeteve me targa serbe në Kosovë dhe Metohi.

Por për detajet e atij dokumenti nuk u fol shumë menjëherë pas takimit.

Mbrëmë, para takimit, Vuçiq ka folur si i ftuar në Tv Prva se çfarë mund të sjellin ambasadorët dhe ka komentuar kërkesat e publikuara më parë në Postën Shqiptare.

Një nga pikat – përveç faktit se afati i fundit për arritjen e marrëveshjes me Prishtinën është 24 shkurti i vitit të ardhshëm, si dhe formimi i ZSO-së në Kosovë – ishte edhe shpërblimi financiar që do të pasonte nëse arrihet një marrëveshje. .

Ekonomisti Ljubomir Madžar thotë se mund të jenë para pa pagesë, sepse ka fonde të para-anëtarësimit nga të cilat jepen dhurata, pra shuma që nuk duhet të kthehen më vonë.

“Mund të jetë diçka e dhënë me para në dorë pa qenë hua, ky është lloji më i ëmbël i bashkëpunimit. Së dyti, mund të aprovoheshin kredi, megjithëse deri më tani nuk kemi pasur problem me miratimin e kredisë, sepse ka ndodhur që kemi marrë kredi më të mëdha por nuk kemi mundur t’i shfrytëzojmë”, tregon Madzar.

Ai thotë se ka ndodhur që në llogari kanë qenë tre miliardë dollarë, janë paguar kamata dhe nuk kanë filluar projektet që është dashur të financohen me ato para sepse duket se nuk kemi kapacitete.

“Pra, mund të jenë grante të njëanshme, kredi më të favorshme dhe lehtësisht të disponueshme dhe është e vështirë të imagjinohet diçka tjetër sepse nuk ka asgjë në natyrë. Dhe do të ndihmonin më së shumti duke e shkëputur përfundimisht Kosovën, e cila na varet në qafë si mulliri, kjo do të ishte ndihma më e madhe”, thekson Ljubomir Madžar.

Ekonomisti Milan Kovaçeviq i thotë Danasit se nuk mund të flasë se çfarë do të jetë gati të pranojë Aleksandar Vuçiq, që është e vështirë të vlerësohet.

“Nuk do ta paraqesë si pagesë për atë marrëveshje sepse nuk do të jetë shpërblim i atij lloji, ndoshta do të ketë disa kuota për lloje të ndryshme të ndihmave që kemi pasur deri më tani, vetëm të rritura”, thekson Kovaçeviq.

Në shumicën e rasteve, thotë Kovaçeviq dhe kujton se që nga themelimi i BE-së, të ardhurit kanë pasur disa kredi dhe grante të favorshme, kështu që sigurisht do të ishte një lloj kompensimi financiar.

“Ndoshta edhe diçka tjetër që është provuar, disa privilegje të veçanta për disa produkte tona, siç ishte rasti me sheqerin”, thotë Kovaçeviq dhe vëren se tregtia jonë me BE-në tashmë po shkon në mënyrë perfekte sepse eksportet tona po rriten më shpejt se importet.

Dragoljub Rajiq, koordinator i Rrjetit për Mbështetje të Biznesit, kujton se plani fillestar ishte që Serbia të anëtarësohej në BE në vitin 2007, por që fillimisht ishte shtyrë për në vitin 2012 dhe më tej.

“Për shkak të faktit se ne nuk jemi në Union, çdo vit humbasim nga tre deri në pesë miliardë euro nga ato fonde, të cilat ne mund t’i përdorim plotësisht si gjithë të tjerët në Union. Ne do të kishim një sërë avantazhesh në tregti, sepse anëtarësimi në BE do të thotë që ju jeni një partner tregtar i besueshëm dhe i qëndrueshëm”, thekson Rajiq.

Ai thotë se në 20 vjet të gjitha vendet e Unionit kanë pasur rritje të tregtisë së jashtme nga 80 deri në 900 për qind.

“Thjesht, garanton rritje të mëtejshme të eksporteve, që është shumë e rëndësishme për ne, por edhe ulje të çmimeve në dyqane për mallrat e konsumit. Tani për shkak se nuk jemi në Union, kemi një sistem në të cilin një gamë e tërë produktesh është më e shtrenjtë se në vendet e BE-së, sepse rregulloret tona nuk janë të harmonizuara”, thekson bashkëbiseduesi ynë.

Rajiq thekson se ka një sërë avantazhesh, por që në kuptimin ekonomik këto janë më të rëndësishmet. Aksesimi në tregun e Bashkimit do ta ndihmojë vendin, beson ai, që të blejë më lehtë gjithçka që i nevojitet, duke filluar nga energjia.

Por e gjithë kjo, thotë ai, varet edhe nga vetë shteti, se kush është i gatshëm të reformojë.

“Polonia, Republika Çeke dhe Sllovenia janë sot në një nivel shumë më të lartë se përpara se të anëtarësoheshin në Union. Republika Çeke madje ka kaluar Spanjën për nga popullsia, gjë që ishte e paimagjinueshme 25 vjet më parë. Sllovenia është e vetmja nga vendet e RSFJ-së që ka të ardhura bruto kombëtare të rritura për 50 për qind krahasuar me rezultatet më të mira të epokës jugosllave.

Ai thotë se para se të hynte në BE, Bullgaria kishte një prodhim kombëtar bruto 20 për qind më të lartë se Serbia, ndërsa 10 vjet më vonë ishte 30 për qind, gjë që tregon se është zhvilluar më tej.

Shumica e vendeve nga Evropa Lindore kanë dyfishin e pagës mesatare se sa ne në Serbi, dhe fuqia blerëse e qytetarëve të tyre është 130 deri 200 për qind më e lartë se e jona”, thekson Dragoljub Rajiq.