Festivalet e Filmit po përballen me polemika nëse duhet të shfaqin filma rus

Debatet e fundit nëse Festivalet e Filmave duhet të ndalojnë filmat nga Rusia, siç ka kërkuar publikisht një grup kineastësh ukrainas, janë më të shpeshta në kinematografi botërore këto kohë.

Ky debat ka çuar në përçarje mes atyre që zgjedhin filmat për të jetuar: A duhet të refuzojnë vetëm ata filma të mbështetur nga fondet shtetërore ruse? Apo bashkëprodhime në të cilat shteti rus është partner?

Viktoria Leshchenko, drejtoreshë e programit të festivalit të filmit për të drejtat e njeriut Docudays UA në Ukrainë tha se është dashur t’i shqyrtojë plotësisht argumentet.

“Nuk mund ta anulosh kulturën ruse, sigurisht”, thotë ajo, por në të njëjtën kohë, ajo argumenton “është mirë të pezullohet ky bashkëpunim derisa të përfundojë lufta”.

Leshchenko nuk është e bindur se shfaqja e filmave nga disidentët rusë që jetojnë jashtë vendit është e pranueshme, shton ajo. “Elitat ruse”, siç i quan ajo, kanë lënë vendin e tyre dhe kanë protestuar jashtë vendit, thotë ajo. “Ne me të vërtetë mendojmë se kjo nuk ndihmon”.

Cíntia Gil, bashkë-kuratore e “Diferencat artistike” dhe një konsulente e doktoraturës për “Fortnight” të regjisorëve të Kanës, kundërshton se mbështetja e disidentëve të të gjitha llojeve është një rol “themelor” për festivalet e filmit.

Për më tepër, ndalimi i filmave të diskutueshëm nuk është gjithmonë i dobishëm. “Veprimet e mëdha me qëllim të mirë” mund të bëjnë një deklaratë dramatike, thotë ajo.

Shefi i Ji.hlava, Marek Hovorka thotë se çështja nëse duhet të shfaqen filma të prodhuar nga Rusia ka qenë objekt debati intensiv midis kolegëve të tij, duke e quajtur thirrjen e Ukrainës për ndalim “apelin më të fortë në vite”.

“Të gjithë kuratorët duhet të përballen me të dhe të vendosin se cili është pozicioni i tyre,” shton ai. Dhe subjektet e filmave që debatohen nuk mund të lihen jashtë vëmendjes, thekson Hovorka. “Nëse gjejmë një film të drejtuar nga një regjisor rus që sjell një kontekst të ri, ne fitojmë.”

Hovorka pranon se sanksionet janë të rëndësishme për t’iu kundërvënë propagandës së brendshme ruse, e cila përpiqet të bindë qytetarët atje “se asgjë nuk po ndodh”. Kur ndihet ndikimi i sanksioneve, thotë ai, u thotë po atyre rusë se “diçka nuk është normale”.

Kurse, Veton Nurkollari, drejtor artistik i DokuFest Kosova, pajtohet se sanksionet kanë rëndësi, por thekson se festivalet e filmit kanë ndikim të kufizuar në politikën kombëtare.

“Është shumë më e rëndësishme të ndalosh rusët nga futbolli, atëherë bota do të shohë”, tha ajo.

Një tjetër dilemë etike me të cilën përballen festivalet është nëse do të shfaqen filma, regjisorët e të cilëve janë vënë nën kritika në media, thonë programuesit.

Festivalet e filmit mund të kenë më shumë ndikim duke lobuar sesa duke marrë vendime për shfaqjen, argumenton Gil, duke theksuar se vendet më të varfra shpesh ofrojnë stimuj xhirimesh për të tërhequr ekipe për të investuar atje, por këto nuk janë gjithmonë të drejta për vendasit.

Festivalet e filmit mund të kenë një rol në formimin e stimujve për t’i bërë ato më të drejta dhe për t’i parandaluar ata të lejojnë shfrytëzimin.