Çfarë shkruajnë mediat ruse për Ismail Kadarenë, ish-studentin e Institutit Gorki

Vdekja e pendës së artë shqiptare Ismail Kadare ka pushtuar mediat ruse, Pothuajse te gjitha mediat kryesore kane shkruar për vdekjen e Kadares të cilin e cilësojnë si një shkrimtar të madh duke vënë theksin në studimet që kishte kryer në Institutin e njohur të Letërsisë Gorki.

Agjencia News.ru shkruan se Kadare në fund të viteve 50, Kadare studioi në Moskë në Institutin Letrar. A. M. Gorky. Më pas, romanet e tij si “Gjenerali i ushtrisë së vdekur” dhe “Dimri i ashpër” u përkthyen në rusisht. Agjencia thekson se Kadare u bë fituesi i parë i Çmimit Ndërkombëtar Booker në 2005. Ai u nominua disa herë për Çmimin Nobel në Letërsi.

Çmimi i fundit daton në vitin 2023, kur në Tiranë presidenti francez Emmanuel Macron e emëroi Kalorës të Legjionit të Nderit. Franca u bë shtëpia e dytë për shkrimtarin pasi Parisi i dha atij azil politik në vitin 1990. Ndërkaq agjencia e lajmeve report.az në njoftimin e titulluar “Ndahet nga jeta shkrimtari shqiptar me famë botërore”, thekson se veprat e tij janë përlkthyer në 45 gjuhë të botës.

Agjencia kryesoe e lajmeve TASS në një publikim të saj të titulluar “Vdes laureati i çmimit prestigjioz “Man Booker International”, ia kushton krijimtarisë së tij letrare.

Gazeta Komskomolyskaya Pravda shkruan për romanin e tij të parë Gjenreali i Ushtrisë së vdekur i përkthyer në gjuhë ruse. Kjo e përditshme shkruan se shkrimtari ka lindur në vitin 1936 në Gjirokastër në jug të Shqipërisë, një vend i trashëgimisë së UNESCO-s. Gjatë Perandorisë Bizantine quhej “qyteti i argjendtë” dhe qyteti luan një rol të rëndësishëm në veprën e Kadaresë.

Kurse Shërbimi Nacional i lajmeve” një një publikim me një foto qiriri të ndezur shkruan Ismail Kadare lindi në vitin 1936 në qytetin e Gjirokastrës në fund të viteve 1950 ai studioi në Institutin Letrar të Moskës me emrin A. M. Gorki. Shkrimtari filloi karrierën e tij si poet në vitin 1957, u botua përmbledhja e tij e parë me poezi, “Shpërthime rinore”. Romani i parë i autorit, “Qyteti pa reklama”, u shkrua në vitin 1959, por u publikua vetëm në 1998. Më herët ka vdekur në moshën 91-vjeçare shkrimtari sovjetik dhe moldav Spiridon Vangeli, shkruan RT.

Agjencia ruse livelib.ru e cila kryesisht merret me letrësi në një publikim i kushthet biografisë së Kadaresë. Kjo agjenci thekson se prozatori dhe poeti më i madh shqiptar, fitoi famë botërore dhe u përkthye në gjuhët kryesore botërore. Filloi si poet. Përmbledhja e parë me poezi “Frymëzimet djaloshare” u botua në vitin 1957. Përmbledhja e dytë me poezi “Ëndërrimet” u botua në vitin 1957. Ai studioi në Fakultetin Histori-Filologji të Universitetit. të Tiranës, më pas më 1959-1961 .në Institutin Letrar me emrin. Gorki në Moskë (përshtypjet për këtë periudhë pasqyrohen në romanin “Muzgu i perëndive të stepës” / 1978/. Ndërsa ishte në Moskë, ai shkroi romanin e tij të parë Qyteti pa reklam, 1959, ku përshkruan aventurat e të rinjve shqiptarë që kërkonin rrugën e tyre të jetës në kushtet puritane të Shqipërisë komuniste. Romani, i papranueshëm në kushtet e censurës së asaj kohe, u botua vetëm në vitin 1998. Në vitin 1961, në Moskë u botua një përmbledhje e përkthimeve të poezive të Kadaresë në rusisht, “Lirika”, redaktuar dhe me parathënie të D. Samoilovit.Kthimi i Kadaresë në Shqipëri përkoi me prishjen e marrëdhënieve sovjeto-shqiptare. Deri në emigracionin e tij në vitin 1990, Kadare jetoi nën regjimin më brutal totalitar në Evropë në gjysmën e dytë të shekullit të 20-të dhe, megjithatë, mundi të krijonte vepra që shtronin pyetje themelore për ekzistencën historike të etnosit shqiptar.

Në të njëjtën kohë, Kadareja vazhdoi të ekzistonte në kuadrin e regjimit, shumica e veprave të tij u botuan dhe autoritetet u detyruan ta njihnin si shkrimtarin më të madh kombëtar, gjë që më pas dha arsye për ta qortuar për konformizëm të përditshëm dhe krijues.
Megjithatë, duhet theksuar se marrëdhënia e Kadaresë me regjimin nuk u zhvillua në mënyrë idilike: një sërë veprash të tij u ndaluan, të tjerat iu nënshtruan kritikave zyrtare ose, përkundrazi, u mbyllën pasi Kadare u dërgua (edhe pse jo për; gjatë) deri në riedukim nëpërmjet punës fizike (metoda e tij e preferuar e punës me inteligjencën në Shqipërinë komuniste. Mendimi se mirëqenia relative e Kadaresë u përcaktua nga vendnlindja e diktatorit Enver Hoxha, gjithashtu me origjinë nga Gjirokastra, është i besueshëm, por nuk gjen vërtetim të qartë se, me gjithë presionin kolosal ideologjik, Kadareja mundi të krijonte një korpus veprash që e ngritën në një nivel të ri cilësor frymën shqiptare.

Ndërsa Radio Svoboda (Radio Liria) shkruan se shumica e veprave të autorit janë shkruar në zhanrin e realizmit magjik dhe satirës. Kritikët i krahasuan veprat e tij me Gogol, Tëain, Orëell, Markez dhe Kundera. Juria e Çmimit Letrar Neustadt, të cilin Kadare e mori në vitin 2020, e quajti atë trashëgimtar të Franz Kafkës: “askush që nga Kafka nuk është thelluar në mekanizmin skëterrë të pushtetit totalitar dhe ndikimin e tij në shpirtin njerëzor nga thellësi të tilla hipnotike si Kadare. ”

Kadare ka lindur në Shqipëri, ka studiuar në Universitetin e Tiranës dhe në Institutin Letrar Gorki në Moskë, ka jetuar në vendlindje dhe në vitin 1990 ka marrë azil politik në Francë, duke thënë se nuk besonte në suksesin e reformave demokratike dhe se kishte frikë për sigurinë.