Donald Trump: Bisedimet SHBA-Iran javën e ardhshme, marrëveshja bërthamore mund të jetë në tryezë

Presidenti Trump tha se SHBA-të do të takohen me Iranin javën e ardhshme, ndërsa për momentin është në fuqi një armëpushim i brishtë midis Izraelit dhe Iranit.

Gjatë një konference për shtyp të mërkurën për të mbyllur samitin e NATO-s në Hagë të Holandës, presidenti tha se mund të ketë një marrëveshje formale në një moment të caktuar me Iranin, por ai nuk beson se një e tillë është e nevojshme sepse centralet e tyre bërthamore u “shkatërruan deri në fund”.

“Do të flasim me ta javën e ardhshme, me Iranin”, u tha presidenti gazetarëve në konferencën për shtyp, duke shtuar se SHBA-të do të “takohen” me ta, megjithëse nuk specifikoi se kush do të jetë i përfshirë në takim ose ku do të zhvillohet.

“Nuk më intereson nëse kam apo jo një marrëveshje,” tha ai. “E vetmja gjë që do të kërkonim është ajo që kërkuam më parë, ‘nuk duam armë bërthamore’. Por ne e shkatërruam armën bërthamore. Me fjalë të tjera, kjo është shkatërruar. Unë thashë, ‘Irani nuk do të ketë armë bërthamore’. Epo, ne e hodhëm në erë. Është hedhur në erë deri në fund. Dhe kështu nuk kam shumë bindje për këtë. Nëse do të kishim një dokument, nuk do të ishte keq.”

Presidenti u takua me udhëheqës të tjerë botërorë në margjinat e samitit, mes një optimizmi të kujdesshëm në lidhje me armëpushimin e ndërmjetësuar nga administrata Trump. Konflikti 12-ditor la 28 të vdekur në Izrael dhe qindra në Iran.

“Ishte një luftë 12-ditore. Dhe ne mendojmë se ka mbaruar”, tha zoti Trump gjatë konferencës për shtyp. “Nuk mendoj se do t’i kundërpërgjigjen njëri-tjetrit, nuk mendoj kështu.”

“Sepse u përballa me të dy, dhe të dy janë të lodhur, të rraskapitur”, tha zoti Trump. “Ata luftuan shumë, shumë fort dhe shumë egërsisht, shumë dhunshëm, dhe të dy ishin të kënaqur që shkuan në shtëpi dhe u larguan. Dhe a mund të fillojë përsëri? Mendoj se një ditë mundet, ndoshta mund të fillojë së shpejti.”

Në samit, zoti Trump tha se përpjekjet e Iranit për pasurim u penguan “pothuajse me dekada”.  Sulmet e SHBA-së  ndaj objekteve bërthamore iraniane ishin “shumë, shumë të suksesshme. Kjo quhet ‘zhdukje’”, tha ai në konferencën për shtyp.  Megjithatë, një vlerësim fillestar i klasifikuar  nga Agjencia e Inteligjencës së Mbrojtjes vlerësoi se sulmet e penguan programin bërthamor të Teheranit vetëm me disa muaj, sipas tre burimeve të njohura me përmbajtjen e tij.

Lidhur me konfliktin Izrael-Hamas, zoti Trump shprehu optimizëm dhe tha se ka pasur “përparim të madh”.

“Mendoj se po bëhet përparim i madh në Gaza”, tha zoti Trump. “Mendoj se për shkak të këtij sulmi që bëmë, mendoj se do të kemi lajme shumë të mira.”

Të mërkurën, zoti Trump u takua me Sekretarin e Përgjithshëm të NATO-s Mark Rutte, i cili e përgëzoi presidentin për përpjekjet e tij për të rritur shpenzimet e mbrojtjes të vendeve të tjera dhe për përpjekjet e tij në Lindjen e Mesme.

“Ju jeni një njeri i forcës dhe gjithashtu një njeri i paqes”, i tha Rutte zotit Trump.

Trump u takua gjithashtu me Presidentin ukrainas Volodymyr Zelensky. Zelensky tha se ata diskutuan “si të arrihet një armëpushim dhe një marrëveshje e vërtetë paqeje”.

“Ne e vlerësojmë vëmendjen dhe gatishmërinë për të ndihmuar në afrimin e paqes”, shkroi Zelensky në X, duke shtuar, “Detajet do të vijojnë më pas.”

Presidenti tha për bisedën e tij me Zelensky-n: “Nga takimi kuptova se ai do të donte që ta shihte të përfundonte. Mendoj se është një kohë e shkëlqyer për ta përfunduar. Do të flas me Vladimir Putinin dhe do të shoh nëse mund ta përfundojmë.”

Një gazetare ukrainase e BBC-së, e cila tha se burri i saj është ushtar në Ukrainë, e pyeti presidentin nëse SHBA-të do t’i siguronin Ukrainës sisteme mbrojtëse nga raketat Patriot, të cilat kapin raketat balistike.

“Ata duan të kenë raketat anti-raketore… Patriotët”, u përgjigj zoti Trump, “dhe do të shohim nëse mund t’i vëmë disa në dispozicion”. Ai tha se raketat ishin “të vështira për t’u siguruar” dhe SHBA-të ia kanë siguruar ato Izraelit. “Ato janë shumë efektive – 100% efektive”.

Presidenti, pasi mësoi se gazetarja jetonte me fëmijët e saj në Varshavë ndërsa burri i saj lufton në Ukrainë, tha: “Kjo është e vështirë, apo jo?” Dhe pasi iu përgjigj pyetjes së saj, i uroi fat të mbarë.

Anëtarët e NATO-s, me përjashtim të Spanjës dhe Sllovakisë, kanë rënë dakord për një rritje dramatike të shpenzimeve të tyre të mbrojtjes, në 5% të PBB-së, një objektiv i shtyrë nga zoti Trump, megjithëse shpenzimet e mbrojtjes së SHBA-së janë nën atë objektiv. Para se të nisej për në samit, zoti Trump tha se SHBA-të nuk duhet të arrijnë këtë objektiv, pasi kanë kontribuar shumë në NATO në të kaluarën.

“Këtë javë, aleatët e NATO-s u zotuan të rrisin ndjeshëm shpenzimet e tyre të mbrojtjes në atë 5% të PBB-së, diçka që askush nuk e mendonte të mundur”, tha zoti Trump në konferencën e tij për shtyp, duke shtuar se kjo do të njihet si “Angazhimi i Hagës për mbrojtjen”.

I pyetur në lidhje me refuzimin e Spanjës për t’u zotuar për pragun prej 5%, zoti Trump tha se i pëlqen Spanja dhe populli i saj, “Por Spanja është i vetmi vend – nga të gjitha vendet e tjera – që refuzon të paguajë”, dhe ai tha se po merr “pak faturën”. Presidenti vazhdoi duke thënë se SHBA-të po negociojnë me Spanjën për tregtinë dhe “ne do t’i bëjmë ata të paguajnë dyfishin e shumës”.

Presidenti tha se po largohet nga NATO me një perspektivë të ndryshme në lidhje me Nenin 5 – marrëveshjen që aleatët do t’i vijnë në ndihmë njëri-tjetrit kur sulmohen – pasi dëgjoi për të direkt nga udhëheqësit e tjerë. Presidenti u tha gazetarëve se nuk e konsideron më aleancën një “mashtrim” dhe dëshiron që SHBA-të të ndihmojnë në mbrojtjen e vendeve të tjera të NATO-s.