Rusia kërcënon furnizimin me gaz në shtetin më të varfër të Evropës

Vendi i tij është zhytur në një krizë gazi. Por, Nicu Popesku po përpiqet të mbetet pozitiv.

“Të hënën vendi ynë bëri histori,” thotë ministri i jashtëm i Moldavisë. “Për herë të parë Moldavia bleu gaz nga një burim që nuk ishte Gazprom i Rusisë.”

Moldavia do të ketë nevojë për vëllime shumë më të mëdha nëse Gazprom bën atë që ka kërcënuar të bëjë: të mbyllë rubinetet e gazit, shkruan BBC, transmeton Shqip.com.

Deri tani 100% e gazit të Moldavisë ka ardhur nga Rusia. Por, kontrata për furnizimin e tij skadoi në fund të shtatorit. Gazprom e rriti çmimin dhe Moldavia e pengoi pagimin e tij. 

Në mungesë të një marrëveshjeje të re, gjigandi rus i energjisë reduktoi furnizimet, duke bërë që Moldavia të shpallë një gjendje të jashtëzakonshme 30-ditore. 

Gazprom akuzoi Moldavinë për “provokimin e një krize” dhe kërkoi shlyerjen e një borxhi prej 709 milionë dollarësh (514 milionë euro), të cilin Moldavia e kundërshton.

Negociatat vazhdojnë. Zyrtarët moldavë thonë se do të donin të nënshkruanin një kontratë të re me Gazprom, por vetëm nëse kushtet janë të favorshme.

Nëse nuk ka marrëveshje me Rusinë, a mundet Moldavia, një nga vendet më të varfra të Evropës, të blejë gaz të mjaftueshëm diku tjetër?

“Është koha më e keqe për të pasur një krizë gazi,” pranon Popescu. 

“Çmimet janë më të larta se kurrë. Ne e shohim këtë krizë tregu në një shkallë globale. Por, kemi pasur mbështetje. Vitet e fundit Rumania ndërtoi një tubacion të ri gazi në Moldavi, i cili na jep një valvul sigurie. Kemi pasur gjithashtu disa këshilla nga Bashkimi Evropian se si të diversifikoni furnizimin me gaz të një vendi brenda pak ditësh.”

Ashtu si shumë ndërmarrje në Moldavi, fabrika e sheqerit në Drochia është prekur nga mungesa e gazit.

“Ne jemi në gjendje të përdorim vetëm një të katërtën e gazit që na nevojitet,” shpjegon menaxheri Rostislav Magdei. “Ne po e plotësojmë atë me burime alternative të energjisë. Shpresojmë se qeveria jonë do të kompensojë çdo humbje që vjen nga çmimi i lartë i karburantit.”

Pasi në orbitën e Moskës, kohët e fundit Moldavia është anuar nga Rusia drejt Perëndimit.

Udhëheqja e vendit tani është pro-evropiane dhe mbështet lidhje më të ngushta me Bashkimin Evropain. Shumë këtu dyshojnë se kriza e gazit është mënyra e Kremlinit për të shprehur mosmiratimin e tij.

“Këtë vit patëm zgjedhje parlamentare dhe partia pro-ruse humbi,” thotë Sergiu Tofilat, ish-këshilltar për energjinë i presidentit të Moldavisë. 

“Ne kemi një parti pro-perëndimore në pushtet këtu. Pra, Rusia ndryshoi qasjen e saj për furnizimin me gaz. Kremlini dëshiron të ndëshkojë popullin moldav për votën kundër një partie pro-ruse. Është politikë e pastër.”

“Vladimir Putin po përpiqet t’i mbajë vendet ish-sovjetike brenda zonës së ndikimit të Kremlinit. Ne nuk duam të qëndrojmë në gjunjë përpara Moskës. Ne duhet t’i themi jo shantazhit rus dhe ne kemi mundësinë tani për të hequr qafe ndikimin rus në Moldavi”.

Kremlini mohon përdorimin e energjisë si armë. Presidenti Putin kohët e fundit e hodhi poshtë sugjerimin si “marrëzi të plotë, të nxitur dhe të motivuar politikisht”.

Për Moldavinë, megjithatë, reduktimi i ndikimit të Rusisë nuk do të jetë i lehtë.

Në aspektin energjetik, Moldavia është e lidhur ngushtë me Moskën. Jo vetëm që vendi ka qenë 100% i varur nga gazi rus. Por, kompania e saj e gazit, Moldovagaz, është në pronësi të shumicës nga Gazprom.

Dhe më shumë se 80% e energjisë elektrike të Moldavisë vjen nga një termocentral në pronësi ruse në Trans-Dniester – një rajon separatist i Moldavisë, i mbështetur ekonomikisht, politikisht dhe ushtarakisht nga Moska./SHQIP.com