Plani i Evropës për të tejkaluar krizën energjetike gjatë dimrit

Bashkimi Evropian do të zbulojë një paketë masash këtë javë që synojnë uljen e çmimeve në rritje të gazit dhe energjisë elektrike që po nxisin inflacionin rekord, duke penguar aktivitetin industrial dhe duke u shkaktuar qytetarëve fatura të larta përpara dimrit.

Në fillim të këtij muaji, Rusia tha se nuk do të rihapë gazsjellësin e saj kryesor Nord Stream 1 për të furnizuar Evropën – i fundit në një varg shkurtimesh të furnizimit, për të cilat Moska fajëson sanksionet perëndimore të vendosura për pushtimin e saj në Ukrainë.

Komisioni Evropian do të përcaktojë propozimet e BE-së të mërkurën dhe më pas qeveritë mund të përpunojnë detajet, ndoshta duke i miratuar ato në një takim të ministrave të energjisë në 30 shtator.

Ja çfarë është në një draft të propozimeve të ardhshme të Komisionit Evropian, parë nga Reuters.

Projekt-propozimi i BE-së do të tërheqë të ardhurat nga gjeneruesit e energjisë elektrike që nuk punojnë me gaz dhe u kërkon qeverive të shpenzojnë paratë për të mbrojtur konsumatorët dhe industrinë nga rritja e faturave të energjisë.

Në sistemin e BE-së, impiantet e gazit shpesh vendosin çmimin e energjisë elektrike. Termocentralet me karburant pa gaz e shesin energjinë e tyre me çmimet e larta që rezultojnë – edhe pse nuk duhet të paguajnë fatura të mëdha për gazin.

Brukseli dëshiron të heqë çdo të ardhur të tepërt që prodhojnë impiantet e erës, diellore, bërthamore dhe biomasës sipas këtij sistemi, sipas draftit, i cili mund të ndryshojë përpara se të publikohet.

Masa do të zbatonte një kufi çmimi për megavat orë në të ardhurat që marrin këta gjeneratorë për fuqinë e tyre në treg. Kufiri i të ardhurave do të zbatohet pasi të shlyhen transaksionet e energjisë, kështu që nuk do të ndikojë drejtpërdrejt në çmimet në tregun evropian të energjisë elektrike të tregtuar në bursë, thuhej në draft. Ai do të përjashtonte të ardhurat e bëra nga skemat e subvencionimit të qeverisë.

Fabrikat e qymyrit nuk do të mbulohen sepse kostot e tyre të karburantit janë rritur ndjeshëm këtë vit, thuhet në draft.

Një draft i propozimit, i parë nga Reuters të martën, përfshinte një kufi të të ardhurave prej 180 euro/MWh – më i ulët se 200 euro/MWh i përfshirë në një draft të mëparshëm.

Kjo do të kufizonte të ardhurat e gjeneruesve në më pak se gjysmën e çmimeve aktuale të tregut. Çmimi i energjisë elektrike në Gjermani në vitin e parë arriti një rekord prej më shumë se 1000 euro/MWh muajin e kaluar dhe aktualisht po tregtohet me rreth 460 euro/MWh.

Grupet e industrisë thonë se shumica e fermave me erë të Evropës nuk po korrin fitime të papritura nga çmimet e larta të energjisë sepse e shesin energjinë e tyre me kontrata me çmim fiks, shumë prej tyre skema të mbështetjes së qeverisë – duke ngritur pyetje se sa para do të mblidhte masa e BE-së.

Kompanive që kanë bërë fitime të mëdha nga shitja e lëndëve djegëse fosile me çmime rekord do t’u kërkohet të japin një kontribut financiar për të ndihmuar qytetarët dhe industritë që përballen me faturat e larta, sipas projekt-planeve të BE-së. 

Vendet e BE-së do të vendosin një taksë të përkohshme fitimi të papritur për kompanitë e naftës, gazit, qymyrit dhe rafinimit të themeluara në BE. Sipas draftit, ai do të zbatohej për 33% të “fitimeve të tatueshme të suficitit të këtyre firmave të realizuara në vitin fiskal 2022”.

Vendet duke përfshirë Italinë kanë vendosur tashmë një taksë fitimi të papritur për firmat e energjisë. Drafti thoshte se Brukseli do të vendoste një normë minimale për të gjitha vendet e BE-së, por qeveritë mund të zgjedhin të shkojnë më lart.

Drafti i propozimit të BE-së do të vendoste një objektiv të detyrueshëm për vendet për të ulur konsumin e energjisë elektrike këtë dimër, për të siguruar që Evropa të ketë karburant të mjaftueshëm për të qëndruar në muajt më të ftohtë.

Magazinimi i gazit në BE tani është plot 84%, duke tejkaluar objektivin e BE-së për mbushjen para dimrit. Por analistët thonë se Evropa do të duhet ende të zvogëlojë përdorimin e gazit gjatë dimrit, për të shmangur tharjen e objekteve të magazinimit. Vendet e BE-së tashmë kanë rënë dakord të frenojnë kërkesën e tyre për gaz këtë dimër – dhe përdorimi i energjisë elektrike mund të jetë i radhës.

Vendeve të BE-së do t’u kërkohet të frenojnë përdorimin e tyre të energjisë me 5% gjatë 10% të orëve me kërkesën më të lartë të energjisë elektrike çdo muaj, thuhej në draft – një veprim që tha se mund të frenojë përdorimin e gazit në sektorin e energjisë me rreth 4% gjatë një katër. – periudha mujore.

Vendet e BE-së i kanë ngarkuar gjithashtu Brukselit të hartojë “instrumente emergjente të likuiditetit” për të ndihmuar kompanitë e energjisë që përballen me nevoja në rritje për kolateral.

Ndërmarrjet shesin pak energji paraprakisht për të siguruar një çmim të caktuar, por duhet të depozitojnë një depozitë në para në këmbimet në rast se ata nuk paguajnë para se të prodhohet energjia. Rritja e çmimeve të energjisë ka bërë që firmat duhet të postojnë depozita më të mëdha marzhi, duke i lënë disa në vështirësi për të gjetur para shtesë.

Zyrtarët e BE-së thanë se planet për mbështetjen e likuiditetit urgjent ishin ende duke u hartuar dhe ka të ngjarë të publikohen më vonë se të mërkurën. Një shënim i publikuar nga Komisioni javën e kaluar përmendi disa opsione që politikëbërësit e BE po eksplorojnë.

“Kjo mund të përfshijë pranimin e një game më të gjerë aktivesh si kolateral për qëllime margjinimi, lehtësimin e transformimit të kolateralit, garancitë bankare dhe, si ofrues i likuiditetit, përfshirjen e skemave të garancisë shtetërore për të mbështetur mekanizma të tillë likuiditeti,” thuhet në shënimin e Komisionit.

Projektpropozimi i BE-së nuk përfshinte një kufi të çmimit të gazit – një ide që ka ndarë vendet anëtare të bllokut. 

Vendet e BE-së i kanë kërkuar Brukselit të propozojë një kufi, por nuk bien dakord nëse kjo duhet të zbatohet për të gjithë gazin e importuar, flukset e tubacioneve ose tregtimin me shumicë të gazit.

Gjermania, Holanda dhe Danimarka kundërshtojnë një kufi të përgjithshëm të çmimit të gazit, duke paralajmëruar se kjo mund t’i lërë vendet që luftojnë për të tërhequr furnizime në tregjet globale konkurruese me çmime dhe të rrezikojë sigurinë e energjisë dimërore të Evropës.

Italia dhe Polonia janë ndër mbështetësit që thonë se kufizimi i çmimeve të gazit do të ulte faturat për qytetarët dhe industritë.

BE-ja është tërhequr gjithashtu nga një plan i mëparshëm për të vendosur një kufi çmimi për gazin rus. Vendet duke përfshirë Hungarinë dhe Austrinë e kishin kundërshtuar këtë ide në rast se Moska do të hakmerrej duke ndërprerë furnizimet në pakësim që ajo ende dërgon në BE./SHQIP.com