Shefi i NATO-s përshëndet “momentin historik” të aplikimit të Finlandës dhe Suedisë

Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg tha të mërkurën se aleanca ushtarake është e gatshme të shfrytëzojë një moment historik dhe të lëvizë shpejt për të lejuar Finlandën dhe Suedinë të bashkohen me radhët e saj, pasi të dy vendet paraqitën kërkesat e tyre për anëtarësim.

Aplikimet zyrtare, të dorëzuara nga ambasadorët e Finlandës dhe Suedisë në NATO, vendosën një orë sigurie. Rusia, lufta e së cilës kundër Ukrainës i nxiti t’i bashkoheshin organizatës ushtarake, ka paralajmëruar se nuk do ta mirëpriste një veprim të tillë dhe mund të përgjigjet, shkruan AP.

“Unë mirëpres ngrohtësisht kërkesat e Finlandës dhe Suedisë për t’u anëtarësuar në NATO. Ju jeni partnerët tanë më të ngushtë”, tha Stoltenberg. “Të gjithë aleatët bien dakord për rëndësinë e zgjerimit të NATO-s. Të gjithë jemi dakord që duhet të qëndrojmë së bashku dhe të gjithë jemi dakord se ky është një moment historik që duhet ta shfrytëzojmë”.

“Kjo është një ditë e mirë në një moment kritik për sigurinë tonë,” tha një Stoltenberg i ndezur, ndërsa qëndronte përkrah dy të dërguarve, me flamujt e NATO-s, Finlandës dhe Suedisë në shpinë.

Presidenti rus Vladimir Putin ka kërkuar që aleanca të ndalojë zgjerimin drejt kufijve të Rusisë dhe disa aleatë të NATO-s, të udhëhequr nga Shtetet e Bashkuara dhe Britania, kanë sinjalizuar se janë të gatshëm të ofrojnë mbështetje sigurie për Finlandën dhe Suedinë nëse ai përpiqet t’i provokojë ose destabilizojë ato. gjatë kohës që duhet për t’u bërë anëtarë të plotë.

Ky veprim është një nga pasojat më të mëdha gjeopolitike të luftës dhe do të rishkruajë hartën e sigurisë së Evropës. Kryeministri britanik Boris Johnson e përshëndeti atë në një postim në Twitter dhe tha se “ambiciet e tmerrshme të Putinit kanë transformuar konturet gjeopolitike të kontinentit tonë”.

Megjithatë, tani për tani, aplikimi duhet të peshohet nga 30 vendet anëtare. Ky proces pritet të zgjasë rreth dy javë, megjithëse presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan ka shprehur rezerva për anëtarësimin e Finlandës dhe Suedisë.

Nëse kapërcehen kundërshtimet e tij dhe bisedimet e pranimit shkojnë ashtu siç pritej, të dy mund të bëhen anëtarë së shpejti. Procesi zakonisht zgjat tetë deri në 12 muaj, por NATO dëshiron të lëvizë shpejt duke pasur parasysh kërcënimin nga Rusia që qëndron mbi kokat e vendeve nordike.

Kanadaja, për shembull, thotë se pret të ratifikojë protokollin e tyre të anëtarësimit në vetëm disa ditë – ndërsa në rajonin Baltik, kryeministrja estoneze Kaja Kallas shkroi në Twitter: “Unë inkurajoj një proces të shpejtë pranimi. Ne në Estoni do ta bëjmë pjesën tonë shpejt.”

Stoltenberg tha se aleatët e NATO-s “janë të vendosur të punojnë për të gjitha çështjet dhe të arrijnë në përfundime të shpejta”.

Fakti që partnerët nordikë aplikuan së bashku do të thotë se ata nuk do të humbin kohë duke u dashur të ratifikojnë kërkesën e anëtarësimit të njëri-tjetrit.

“Që Suedia dhe Finlanda shkojnë krah për krah është një forcë. Tani procesi i bashkimit në bisedime vazhdon”, tha Ministrja e Jashtme suedeze Ann Linde për agjencinë suedeze të lajmeve TT.

Nuk duhet të kalojë shumë kohë për të fituar miratimin në shtetet baltike të Estonisë, Letonisë dhe Lituanisë. Kryeministrat e tyre lëshuan një deklaratë të përbashkët të mërkurën duke thënë se ata “miratonin plotësisht dhe mirëpresin ngrohtësisht vendimet historike” të marra në Helsinki dhe Stokholm.

Opinioni publik në Finlandë dhe Suedi është zhvendosur masivisht në favor të anëtarësimit që kur Rusia pushtoi Ukrainën më 24 shkurt.

Finlanda dhe Suedia bashkëpunojnë ngushtë me NATO-n. Ata kanë demokraci funksionale, forca të armatosura të mirëfinancuara dhe kontribuojnë në operacionet ushtarake të aleancës dhe policimin ajror. Çdo pengesë me të cilën përballen do të jetë thjesht e një natyre teknike, ose ndoshta politike.

Procesi i anëtarësimit në NATO nuk është zyrtarizuar dhe hapat mund të ndryshojnë . Por së pari kërkesat e tyre për t’u anëtarësuar do të shqyrtohen në një seancë të Këshillit të Atlantikut të Veriut (NAC) të 30 vendeve anëtare, ndoshta në nivel ambasadori.

NAC do të vendosë nëse do të shkojë drejt anëtarësimit dhe çfarë hapash duhet të ndërmerren për ta arritur atë. Kjo më së shumti varet nga sa mirë janë të harmonizuara vendet kandidate me standardet politike, ushtarake dhe ligjore të NATO-s dhe nëse ato kontribuojnë në sigurinë në zonën e Atlantikut të Veriut. Kjo nuk duhet të përbëjë asnjë problem thelbësor për Finlandën dhe Suedinë.

Duke ecur përpara, gjatë bisedimeve të anëtarësimit që mund të përfundojnë në vetëm një ditë pasi të përcaktohen kushtet e këtyre negociatave, të dyve do t’u kërkohet të angazhohen për të mbështetur nenin 5 dhe për të përmbushur detyrimet e shpenzimeve në lidhje me buxhetin e brendshëm të NATO-s, i cili shkon në rreth 2.5 miliardë dollarë, të ndarë proporcionalisht mes 32 vendeve anëtare.

Finlanda dhe Suedia do të ndërgjegjësohen gjithashtu për rolin e tyre në planifikimin e mbrojtjes së NATO-s dhe për çdo detyrim tjetër ligjor ose të sigurisë që mund të kenë, si verifikimi i personelit dhe trajtimi i informacionit të klasifikuar.